جراحی اندودنتیک چه زمانی مورد استفاده قرار میگیرد؟

گاهی اوقات، آسیب‌های وارد شده به ریشه دندان می‌تواند بسیار خطرناک باشد و منجر به از دست رفتن دندان به طور کامل شود.

با این وجود، یک نکته کاملا مشخص است؛ همین که دچار یکی از نشانه‌های مربوط به آسیب ریشه دندان شدید، باید فورا به یک متخصص مراجعه کنید تا بتواند در مسیر درمان بیماری شما حرکت کند و با کنترل درد شما، مشکلات پیش آمده را برطرف سازد و از بروز آسیب‌های جدی‌تر جلوگیری کند.

در برخی از مواقع روش‌های درمانی بدون جراحی یا غیر تهاجمی به تنهایی نمی‌توانند ریشه دندان را درمان کنند و دندان شما را نجات دهند و به همین دلیل است که متخصص اندودنتیست به شما توصیه می‌کند تا جراحی را به عنوان یک روش درمانی قطعی مورد استفاده قرار دهید.

جراحی اندودنتیک چیست و مراحل آن

زمانی که پالپ نرم داخلی دندان شما عفونت کند، تنها یک راه برای درمان آن مشکل و حفظ دندان طبیعی شما وجود دارد و آن خارج کردن پالپ از دندان است.

دندانپزشکان معمولا به کمک روش‌های بدون جراحی (غیر تهاجمی) یا درمان ریشه یا  عصب کشی (روت کانال) می‌توانند این مشکل را برطرف سازند و دندان را ترمیم کنند؛ اما در برخی از مواقع چاره‌ای جز جراحی دندان وجود ندارد.

هنگامی که درمان انجام می‌شود، پالپ از طریق تاج خارجی دندان شما بیرون کشیده می‌شود. وقتی نیاز به دسترسی مستقیم به پالپ و ریشه دندان باشد، یک برش بر روی لثه ایجاد می‌شود.

این روش به دندانپزشکان کمک می‌کند تا از این طریق بتوانند پالپ و عفونت را از طریق ریشه دندان پاک کرده و بافت‌های آلوده استخوان زیر لثه را نیز از بین ببرند.

با ما همراه باشید تا در ادامه این بخش، برخی از مواردی که ممکن است به جراحی اندودنتیک بیانجامد را شرح دهیم.

در چه مواردی دکتر تشخیص به جراحی می‌دهد:

*اولین دلیل برای جراحی اندودنتیک، جراحی تشخیصی است. در برخی از مواقع ممکن است بیمار دچار علائمی باشد اما اسکن دیجیتال دندان و عکسبرداری به تنهایی این مشکلات را نشان ندهد. در این حالت، امکان انجام عمل جراحی به منظور شناسایی بهتر مشکل بیمار وجود دارد.

*رسوب کلسیم نیز دلیل دیگری برای انجام عمل جراحی اندودنتیک است. در برخی از بیماران، رسوب کلسیم سبب می‌شود تا کانال دندان بسیار باریک‌تر از حد معمول شود و امکان استفاده از ابزار آلات، درمان ریشه را به حداقل برساند. در این حالت با استفاده از جراحی اندودنتیک می‌توان ریشه را کاملا پاک و کانال را مهر و موم کرد.

*از دیگر دلایلی که می‌تواند باعث اجبار دندانپزشک به انجام جراحی اندودنتیک شود، ترمیم ریشه یا استخوان آسیب دیده اطراف آن است. عفونت می‌تواند به راحتی و به صورت مستقیم از دندان به استخوان فک وارد شود. با آلوده شدن پالپ، احتمال آلوده شدن ریشه دندان یا استخوان اطراف آن بسیار افزایش پیدا می‌کند.

زمانی که این اتفاق رخ می‌دهد، ممکن است برای پاکسازی و همچنین ترمیم بافت‌های آسیب دیده، به جراحی اندودنتیک نیاز پیدا شود. عدم ترمیم کامل کانال ریشه دندان نیز می‌تواند دلیل دیگری برای نیاز به عمل جراحی اندودنتیک باشد.

بعد از این که کانال ریشه دندان ترمیم شد، دندان شما می‌تواند تا پایان عمر همراه شما باشد. با این وجود در موارد بسیار کم و حتی نادر، این امکان وجود دارد که پس از ترمیم ریشه دندان، به طور کامل بهبود انجام نشود و یا دوباره عفونت کند. در این مرحله برای نجات دندان باید جراحی انجام شود. همچنین برای آگاهی از اینکه چه زمانی دندان نیاز به عصب کشی دارد این مقاله را بخوانید.

پنج نشانه که نیاز به جراحی اندودنتیک را نشان می‌دهد

پس از بررسی دلایلی که عمل جراحی اندودنتیک را به یک ضرورت تبدیل می‌کند، حال ۵ نشانه را که به فرد اعلام می‌کند به این جراحی نیاز پیدا خواهد کرد را مورد بررسی قرار خواهیم دید. هر یک از نشانه‌هایی که در زیر به آن اشاره می‌کنیم، می‌تواند دلیل بر نیاز به جراحی اندودنتیک باشد و گاه نیز ممکن است نشان دهنده یک مشکل جدی دیگر در داخل دندان یا فک باشد.

۱- درد مداوم و شدید دندان یا لثه می‌تواند نشانه‌ای برای بیماری‌های دندان باشد. عفونت در داخل پالپ یا ریشه دندان می‌تواند باعث ایجاد درد شود. معمولا درد ناشی از عفونت ریشه دندان آزار دهنده است.

این درد از بین نمی‌رود و تنها به شدت آن افزوده می‌شود؛ زیرا پالپ آلوده، به خودی خود بهبود پیدا نمی‌کند. در صورتی که در انتهای ریشه آبسه داشته باشید، ممکن است درد شما به استخوان فک، گوش و یا گردن نیز منتقل شود. متاسفانه درد ناشی از التهاب پالپ دندان یکی از رایج‌ترین دلایل برای درد دندان است. برای درمان آبسه دندان در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید.

۲- یکی دیگر از نشانه‌های آسیب دیدگی‌های ریشه دندان می‌تواند حساسیت به خوراکیهای گرم و یا سرد باشد. دندان‌های شما ممکن است به دلایل مختلفی مانند پوسیدگی، فرسودگی مینای دندان، ترک خوردن دندان، عقب رفتن لثه و غیره دچار حساسیت شود. اما نوع این حساسیت‌ها با حساسیت‌هایی که نیاز به جراحی اندودنتیک دارد متفاوت است. وقتی حساسیت دندان به دلیل عفونت پالپ باشد، شدت آن بسیار بیشتر است و ماندگاری بیشتری نیز به همراه دارد.

۳- یکی دیگر از نشانه‌هایی که نیاز به مراجعه سریع به دندانپزشک را نشان می‌دهد، درد به هنگام لمس دندان است. اگر با لمس کردن دندان به صورت ملایم احساس درد می‌کنید، مطمئنا مشکلی در دندان شما وجود دارد و یکی از روش‌های درمان آن می‌تواند جراحی اندودنتیک باشد.

هرگز فکر نکنید که این درد در اثر مرور زمان از بین خواهد رفت بلکه تنها در صورتی از بین می‌رود که یک درمان اساسی بر روی ریشه دندان خود انجام دهید.

۴- تغییر ناگهانی رنگ دندان نیز از دیگر دلایلی است که باعث می‌شود نیاز به مراجعه فوری به دندانپزشک داشته باشید. تغییر رنگ دندان در اثر نوشیدن چای، قهوه و سایر خوراکی‌ها و نوشیدنی‌ها و همچنین کشیدن سیگار، به تدریج و با گذشت زمان و با مصرف مکرر محصول ایجاد کننده لکه بوجود می‌آید که البته جای نگرانی ندارد و با روش سفید کردن دندان (بلیچینگ) رفع میشود.

تغییر ناگهانی رنگ دندان نشان دهنده انتشار عفونت از طریق دندان به داخل لثه و استخوان فک است. زمانی که این تغییر ناگهانی را مشاهده می‌کنید، نشانه عفونت است و ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد.

۵- بوجود آمدن برجستگی‌های جوش مانند روی لثه نیز از دیگر دلایل بروز مشکلات دندان است. زمانی که جوش‌های قرمز و متورم روی لثه خود مشاهده می‌کنید، این احتمال به شدت افزایش پیدا می‌کند که شما به یک جراحی اندودنتیک نیاز خواهید داشت و مشکل شما جدی است.

اما در بسیاری از موارد، اولین نشانه بروز یک جوش روی لثه است که به دلیل جمع شدن چرک است. شما ممکن است قبل از شروع درد، توده را احساس کنید اما هر چه عفونت بیشتر ادامه پیدا کند برجستگی دردناکتر می‌شود.

اپیکواکتومی دندان چیست؟

در این روش درمانی، اندودنتیست (متخصص ریشه)، بافت لثه را در نزدیکی دندان باز می‌کند تا استخوان زیرین دندان را ملاحظه و بررسی کند تا بتواند هرگونه بافت ملتهب و آلوده را از بین ببرد.

در این روش انتهای ریشه دندان نیز به طور کامل برداشته می‌شود. در ادامه ممکن است یک پرکننده کوچک در ریشه قرار گیرد تا انتهای کانال ریشه مهر و موم شود و چند بخیه در لثه نیز زده شود تا به ترمیم صحیح بافت کمک کند. طی یک بازه زمانی مشخص، استخوان در انتهای ریشه بهبود پیدا می‌کند.

سایر روشهای جراحی اندودنتیک چیست؟

روشهای دیگری برای جراحی اندودنتیک وجود دارد که می‌تواند با توجه به تشخیص دندانپزشک انجام پذیرد. تقسیم دندان به دو قسمت، ترمیم ریشه آسیب دیده و یا حتی برداشتن یک یا چند ریشه از سایر روشهای جراحی اندودنتیک هستند.

در برخی از موارد خاص، ممکن است روشی به نام کاشت مجدد نیز انجام شود. در این روش یک دندان کشیده می‌شود و در حالی که از دهان خارج شده است، ریشه‌های آن درمان می‌شود و مجدد در جای خود قرار می‌گیرد. این روشها برای کمک به بیمار جهت نجات دندان او انجام می‌شود.

۱- تقسیم دندان به دو قسمت

۲- ترمیم ریشه آسیب دیده

۳- برداشتن یک یا چند ریشه

۴- کاشت مجدد

آیا جراحی اندودنتیک دردناک است؟

در هنگام انجام جراحی اندودنتیک از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود و به همین دلیل شدت درد کم می‌شود. البته هنگامی که برش‌های ایجاد شده در حال بهبودی هستند ممکن است ناراحتی‌های جزئی احساس شود یا تورم‌های جزئی داشته باشید. بروز چنین علائمی هیچ جای نگرانی ندارد چرا که در هر عمل جراحی کاملا طبیعی و رایج است. متخصصین جراحی پس از پایان عمل، بسته به نیاز بیمار، داروهای مسکن تجویز می‌کنند.

متخصصین همچنین روشهای دیگری را نیز به بیمار برای استفاده از مواد غذایی و همچنین رفتار با دندان آسیب دیده توصیه می‌کنند که بیمار نیز باید با دقت آنها را انجام دهد. در صورتی که روشهای توصیه شده از جمله استفاده از مسکن‌ها به کاهش درد شما کمکی نکرد، حتما با پزشک خود تماس بگیرید و از او مشاوره تخصصی بخواهید.

یکی از نگرانی‌های بیماران معمولا آن است که آیا پس از انجام عمل اندودنتیک می‌توانند به تنهایی رانندگی کنند و به خانه بازگردند یا خیر. در بسیاری از مواقع، این امکان برای بیماران وجود دارد که بتوانند این کار را انجام دهند اما توصیه می‌شود که پیش از انجام عمل حتما در این رابطه با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

درد ناشی از انجام عمل جراحی نهایتا یک روز پس از انجام عمل جراحی از بین می‌رود و بیمار می‌تواند یک روز پس از جراحی به شرایط عادی زندگی برگردد. برای این که بتوانید به نتایج بهتری در این رابطه برسید حتما با متخصص خود در رابطه با رفتار مناسب جهت درمان کامل صحبت کنید.

چگونه از موفقیت جراحی اندودنتیک خود اطمینان حاصل کنیم؟

دندانپزشک یا متخصص اندودنتیست زمانی این شیوه درمان را به شما پیشنهاد می‌کند که مطمئن باشد این روش درمانی بهترین گزینه برای نجات دندان طبیعی شما باشد. البته باید در نظر داشت هیچ روش درمانی نمیتواند ۱۰۰% بازدهی مثبت داشته باشد و امکان خطا نیز در آن وجود دارد. بهتر است پیش از انجام این عمل با پزشک متخصص خود صحبت کنید تا با آسودگی خاطر در این مسیر حرکت کنید.

معمولا راه جایگزینی برای درمان ریشه دندان وجود ندارد و ممکن است پزشک ناچار به کشیدن دندان شود. سپس میتوان با استفاده از بریج، یا ایمپلنت  دندانی، جای خالی دندان از دست رفته را پر کرد تا بتوان عملکرد جویدن و همچنین تکلم را بازیابی کرد و همچنین مانع جابجایی دندانهای کناری شد. از آنجا که ممکن است سایر روشهای ذکر شده نیازمند ایجاد تغییرات در سایر دندانها باشد، می‌توان گفت که درمان ریشه دندان طبیعی‌ترین و البته مقرون به صرفه‌ترین روش درمانی برای حفظ سلامت دهان و دندان است.

هر چقدر که روشهای نوین درمانی برای جایگزین کردن دندان از دست رفته موثر باشد، با این حال هیچ یک از آنها نمی‌تواند جایگزین دندان طبیعی شود. بنابر این بهتر است تا حد امکان به توصیه دندانپزشک خود توجه داشته باشید و درمان اندودنتیک را جدی بگیرید و تنها در صورتی کشیدن دندان را در دستور کار قرار دهید که دندانپزشک آن را به شما توصیه کند و پس از آن نیز بتوانید با استفاده از روشهای مختلف، به توصیه دندانپزشک جای خالی دندان خود را پر کنید.