درمان ارتودنسی چیست؟ 

ارتودنسی یعنی مرتب کردن و ردیف کردن دندان‌ها که با توجه به طرح درمان و سن فرد از ارتودنسی ثابت یا متحرک برای پیش‌گیری و درمان استفاده می‌شود.

درمان ارتودنسی روشی است که با ایجاد یک فشار ملایم در دندان‌ها موجب حرکت دادن آن‌ها می‌شود تا چینش و ظاهر دندان‌ها اصلاح شود، فاصله میان دندان‌ها از بین برود و کارکرد دندان‌ها و سلامت دندان، لثه و استخوان فک در بلندمدت تامین شود.

معمولا بهتر است که درمان ارتودنسی در کودکی و سنین پایین انجام شود چرا که هرچه سن فرد بالاتر برود و استخوان فک محکم‌تر شود، جابه‌جایی دندان‌ها و حرکت آن‌ها درون استخوان فک، مشکل‌تر خواهد بود. با این حال در هر سنی می‌توان از تنکنیک‌های مناسب برای ارتودنسی بهره برد. مزایای درمان ارتودنسی و حرکت دندان‌ها به جای مناسب خود بسیار است از جمله:

• ظاهر دندان‌ها زیباتر می‌شود و طرح لبخند اصلاح خواهد شد.
• فرایند گاز زدن و جویدن به درستی انجام می‌شود.
• احتمال ایجاد آسیب و شکستگی دندان‌ها از بین می‌رود.
• فشار غیر متعارف به لثه و استخوان فک رفع خواهد شد.

انواع ارتودنسی

• ارتودنسی متحرک

ارتودنسی متحرک توسط جابه‌جایی ساده تاج دندان انجام می‌گیرد (توسط پلاک‌های متحرک). در سنین پیش از بلوغ امکان اصلاح ساختار اسکلت فک با پلاک متحرک وجود دارد اما در سنین بالا که تکامل استخوان‌ها کامل شده از ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود.

• ارتودنسی ثابت

در این روش بیمار نمی‌تواند پلاک‌های خود را از دهان خارج کند و بریس‌ها تا اتمام مداوای بیمار در دهان او باقی می‌ماند. در ویزیت‌های دوره‌ای تنظیمات دستگاه را تغییر داده و مسیره جابه‌جایی دندان را اصلاح می‌کنند. ممکن است بعضی از افراد از قرار گرفتن براکت‌های فلزی در دهان و بر روی دندان‌های خود ناراضی باشند.

بهترین سن برای ارتودنسی چه زمانی است؟

درمان ارتودنسی در هر سنی می‌تواند امکان‌پذیر باشد. بعضی از درمان‌ها در سنین پایین قبل از تمام شدن رشد فک با سهولت بیش‌تر و در زمان کم‌تری انجام خواهد شد. درمان‌های زودهنگام می‌تواند بیمار را از انجام جراحی یا درمان‌های پیجیده‌تر نجات دهد. حدود ۲۵ درصد بیماران ارتودنسی را بزرگ‌سالان تشکیل می‌دهند.

بهترین سن برای اردتودنسی کودکان

بهترین زمان برای درمان ارتودنسی دوران کودکی است هرچند داشتن تعداد مناسب دندان در فک از سن فرد مهم‌تر است. به همین دلیل باید صبر کرد تا در کودکان تعداد کافی و مناسبی از دندان‌های دائمی در بیایند تا بتوان درمان ارتودنسی را آغاز کرد.

سازمان دندان‌پزشکان آمریکا بهترین زمان برای معاینات دندان‌پزشکی مرتبط با ارتودنسی را سن ۷ سالگی و بهترین زمان برای آغاز درمان ارتودنسی را پس از ۸ تا ۹ سالگی اعلام کرده است. در این بازه سنی طیف رشد مجدد و تغییرات دندان‌های کودکان قابل تشخیص است به همین دلیل بهترین زمان برای تشخیص و آغاز درمان هرگونه مشکل در فرم و فرآیند رشد و جاگیری دندان‌ها است.

ارتودنسی بزرگ‌سالان

پس از پایان دوران نوجوانی، رشد فک و دندان‌ها کامل می‌شود. در چنین زمانی ایجاد تغییرات عمده در استخوان فک و چینش دندان‌ها ممکن نیست اما می‌توان دندان‌ها را مرتب و ردیف کرد و یا فاصله میان آن‌ها را کاهش داد. البته داشتن لثه و فک سالم برای انجام ارتودنسی در بزرگ‌سالان بسیار مهم است.

به هر حال باید توجه داشت که درمان ارتودنسی در سنین بالا بسیار پیچیده‌تر و دشوارتر است و به زمان بیشتری نیز نیاز دارد. همچنین ممکن است گاهی نیاز باشد تا از برخی تکنیک‌های جراحی فک و لثه نیز بهره برد.

انواع سیم‌کشی دندان در ارتودنسی

سیم‌کشی متحرک

سیم‌کشی متحرک یک درمان ساده‌تر است که از سیم‌های نازک و حساس با فنرهایی متصل به آن استفاده می‌شود. این فنرها فشار کمی را به دندان‌ها وارد می‌کنند تا کم کم به جای اصلی خود منتقل شوند. این سیمکشی را می‌توان برای تمیزکردن بهتر دهان و دندان‌ها از جای خود درآورد و از دهان خارج کرد.

سیم‌کشی دائمی

اگر به جابه‌جایی بیش‌تر و دقیق‌تر دندان‌ها نیاز باشد، باید از سیم‌کشی دائمی بهره برد که هدایت دندان‌ها را با فشار بیش‌تری انجام می‌دهد. در این روش قلاب‌ها (براکت‌ها) روی سطح جلوی دندان نصب می‌شوند و یک سیم سرتاسری از میان تمام این قلاب‌ها رد خواهد شد. یک سری نوار نیز این سیم‌ها را در جای خود نگه می‌دارد تا فشار خود را به درستی به دندان‌ها وارد کنند.

این سیم‌ها از دو طرف به دندان‌های خلفی متصل می‌شوند و با وارد کردن فشار دائمی به همه دندان‌ها، آن‌ها را حرکت می‌دهد. این سیم‌ها توسط فرد قابل برداشتن یا جابه‌جایی نیست. هر چند هفته یا چند ماه یک بار با تغییر وضعیت دندان‌ها فشار سیم‌کشی کاهش پیدا می‌کند. به همین دلیل باید توسط دندان‌پزشک محکم شود تا فشار وارد شده به دندان‌ها باقی بماند.

ارتودنسی نامرئی بدون نیاز به سیم‌کشی و براکت

در کسانی که نیاز به جابه‌جایی شدید دندان ندارند و از سوی دیگر نمی‌خواهند با سیم‌کشی و براکت، ظاهر لبخند آن‌ها تغییر کند، به تشخیص متخصصان ارتودنسی کلینیک دکتر نصیری، می‌توانند از ارتودنسی نامرئی استفاده کنند. ارتودنسی نامرئی می‌تواند دندان نامرتب شما را طوری مرتب کند که کسی متوجه درمان شما نشود.

در این روش نخست از دندان‌ها یک اسکن سه بعدی دقیق انجام می‌شود. سپس روکش‌هایی پلاستیکی و شفاف ساخته می‌شود که در گام‌های مختلف فرآیند درمان ارتودنسی، روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. این روکش یکسره مانند یک محافظ بی‌رنگ روی کل دندان‌های یک فک گذاشته می‌شود تا با ایجاد یک فشار ملایم، آرام آرام جای دندان‌ها و زاویه آن‌ها را تغییر دهد. بسته به مراحل درمان ارتودنسی هر دو تا سه هفته باید روکش را عوض کرد و روکش جدید را برای فرم جدید دندان‌ها استفاده کرد. این روکش‌ها را می‌توان هنگام غذا خوردن یا تمیزکردن دندان‌ها از دهان خارج کرد.

مرتب کردن دندان‌ها با پلاک‌های شفاف

استفاده از پلاک‌های شفاف تکنیکی است که دندان‌ها را بدون استفاده از سیم‌های قابل مشاهده مرتب می‌کند. در این تکنیک به‌تدریج دندان‌ها به جای اصلی خود هدایت می‌شوند. این پلاک‌ها متحرک هستند و می‌توانند برای غذاخوردن و مسواک زدن درآورده شوند. این شیوه برای بزرگ‌سالانی که تمایل ندارند درمان ارتودنسی آنها قابل مشاهده باشد، مناسب است. البته استفاده از پلاک‌های شفاف به اندازه ارتودنسی ثابت برای موارد پیچیده کاربرد ندارد. پلاک‌های شفاف برای مرتب کردن دندان‌هایی به‌کار می‌روند که مشکلات کمی دارند.

طول درمان ارتودنسی

هر بیمار با بیمار دیگر شرایط متفاوتی دارد و یا اینکه دندان‌های هر بیمار نسبت به جابه‌جایی در طول درمان ارتودنسی می‌دهد، متفاوت است.

معمولا درمان کامل ارتودنسی اگر به درستی و با مراقبت کامل انجام شود، بین یک تا ۲/۵ سال زمان نیاز دارد. البته در این میان مراجعه مرتب به متخصص بر اساس زمان‌های مشخص شده، در تسریع روند درمان نقش مهمی دارد. همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان، تمیز کردن سیم‌ها و مراقبت از آن‌ها نیز در این مدت بسیار مهم است.

با این وجود امروزه با پیشرفت فناوری‌ها و تکنیک‌های ارتودنسی روش‌های سریعی نیز وجود دارد که در کمتر از ۱۰ ماه نیز می‌تواند درمان ارتودنسی را انجام دهد. همچنین با بهبود کیفیت سیم‌ها و براکت‌ها، اندازه آن‌ها نیز کاهش پیدا کرده است که این موضوع هم تمیز کردن و مراقبت‌ از آن‌ها را ساده‌تر می‌کند و هم ظاهر دندان‌ها را خیلی بدنما و بدشکل نمی‌کند.