ایا ایمپلنت مادام العمر است؟ عوامل موثر بر طول عمر ایمپلنت

ایمپلنت نوعی جراحی دهان و دندان محسوب می شود و برای نگهداری از انواع پروتز دندان مانند تاج، پل و روکش دندان استفاده می شود. طول عمر ایمپلنت دندان به سال های سال می رسد؛ زیرا یک پایه فلزی ای جنس فلز تیتانیوم دارد و از آنجاییکه با استخوان ادغام پذیری خوبی دارد، میتوان گفت که عمر ایمپلنت دندان طولانی است.

در  ادامه به سوالات شما مانند اینکه آیا ایمپلنت مادام العمر است؟ طول عمر ایمپلنت چقدر است؟ ماندگاری ایمپلنت دندان به چه عواملی بستگی دارد؟ به طور مفصل پاسخ می دهیم.

همیچنین در میان مقاله ویدئویی واقعی از ایمپلنت دندان در کلینیک دندانپزشکی دکتر نوشین نصیری را مشاهده می‌کنید تا با روند کاشت دندان دائمی آشنا شوید.

ایا ایمپلنت مادام العمر است؟ عوامل موثر بر عمر ایمپلنت دندان

ایا ایمپلنت مادام العمر است؟ شاید شما نیز شنیده باشید که طول عمر ایمپلنت دندان ۲۵ سال یا بیشتر است. این پاسخ تا زمانی صحیح باقی خواهد ماند که شما بتوانید به خوبی از آن مراقبت کنید. برای اینکه ایمپلنت دندان شما به یک ایمپلنت دائمی تبدیل شود به رعایت عوامل زیر بستگی دارد:

عوامل موثر بر عمر ایمپلنت دندان

1. 1. چگونگی مراقبت از ایمپلنت دندان خود و مسواک زدن به همراه استفاده از نخ دندان به صورت روزانه و ملاقات با دندانپزشک خود در بازه های زمانی ۶ ماهه
   2. پرهیز از جویدن یا گاز گرفتن اشیا یا خوراکی های سفت از جمله انتهای خودکار یا مداد و پرهیز از باز کردن اشیاء با دندان خود.
   3. سبک زندگی و سلامت جسمانی شما
   4. توانایی دندانپزشک شما در انجام عمل ایمپلنت: افراد خبره به خوبی می دانند که شرایط استخوان فک شما چگونه است و اینکه آیا توانایی انجام ایمپلنت برای شما وجود دارد یا خیر.
   5. پرهیز از سیگار کشیدن شدید چراکه باعث جمع شدن پلاک و در نهایت تجمع عفونت می شود و عفونت هم که به ریشه دندان برسد باعث پوسیدگی و التهاب لثه و لق شدن ایمپلنت می شود

مزایای ایمپلنت دندان

ایمپلنت دندانی یک شیوه درمانی است که دندانپزشک با توجه به تخصص خود یک ریشه مصنوعی را در استخوان فک شما قرار می دهد، سپس تکیه گاه یا پایه ایمپلنت که اصطلاحا اباتمنت می نامند روی ریشه ایمپلنت نصب می کند. در آخر با قرار دادن یک تاج دندان از جنس لمینت سرامیکی  بر روی آن، ظاهر یک دندان طبیعی را به آن می بخشد. تمام این مراحل مفصل در مقاله ایمپلنت دیجیتال دندان و مزایای آن شرح داده شده است که می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به آن مراجعه کنید. برخی از مهم ترین مزایای استفاده از ایمپلنت دندان عبارتند از:

1. افزایش کیفیت ظاهری: ایمپلنت دندان کاملا شبیه به دندان های خود شما است و از آنجا که با استخوان فک شما جوش می خورد، دائمی می شود.
2. افزایش کیفیت سخن گفتن: زمانی که از دندان های مصنوعی استفاده می کنید، ممکن است در دهان شما بلغزند و باعث شوند که نتوانید کلمات را به درستی ادا کنید. ایمپلنت دندان به شما کمک می کند که هرگز نگران چنین مسئله ای نباشید.
3. افزایش راحتی: ایمپلنت دندان در حقیقت عضوی از بدن شما خواهد بود در نتیجه هرگز همچون دندان های مصنوعی نیازی به خارج کردن آن ها از دهان نخواهید داشت.
4. سهولت در خوردن: دست دندان های مصنوعی یا همان پروتز دندان متحرک می توانند عمل جویدن را دشوار کنند. ایمپلنت دندان دقیقا مانند دندان های شما عمل می کند و به شما اجازه می دهد تا از تمامی خوراکی های مورد علاقه خود لذت ببرید.
5. افزایش سطح اعتماد به نفس: زمانی که اطمینان داشته باشید که دندان های شما در بهترین فرم خود قرار دارند، راحت تر می توانید در محیط های اجتماعی حاضر شوید و احساس بهتری دارید.
6. بهبود سلامت دهان و دندان: زمانی که از ایمپلنت دندانی استفاده می کنید، تغییری بر روی سایر دندان های شما ایجاد نمی شود در نتیجه دندان های شما دست نخورده باقی خواهند ماند. در این درحالی است که در روشی مانند بریج یا پل دندانی، دندان های کناری باید اصلاح شکل و تراش داده شوند. ایمپلنت دندان همچنین امکان تمیز کردن دندان را افزایش می دهد.
7. ماندگاری: ایمپلنت دندانی بسیار بادوام است و سال ها می توانید از آن استفاده کنید. با مراقبت های صحیح می توانید ایمپلنت دندان خود را برای یک عمر حفظ کنید.

آیا همه می توانند از ایمپلنت دندانی استفاده کنند؟

در بیش تر مواقع، هر فردی که از نظر جسمی سلامت باشد می تواند از روش های متفاوت کاشت ایمپلنت دندان بهره ببرد. متقاضی ایمپلنت نباید بیماری های خاص لثه همچون پریودنتال یا پری ایمپلنت داشته باشد و همچنین تراکم استخوان فک او باید به اندازه کافی باشد. این افراد همچنین باید بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی رعایت کنند و از کشیدن سیگار نیز پرهیز کنند. بیماری های شدید قلبی و عروقی و دیابت کنترل نشده نیز می تواند از عوامل بازدارنده انجام عمل ایمپلنت دندان شود.

بیمارانی که تحت پرتودرمانی های سر و گردن قرار می گیرند نیز باید با تایید پزشک معالج خود اقدام به کاشت دندان کنند. قبل از اینکه عمل ایمپلنت دندان را انجام دهید، حتما با دندانپزشک خود صحبت کنید تا اطمینان حاصل شود که شما گزینه مناسبی برای انجام ایمپلنت دندان هستید.

دلایل کاهش عمر ایمپلنت

ایمپلنت دندان یک روش دائمی برای درمان دندان از دست رفته است و در بیش از ۹۵% مواقع با موفقیت به پایان می رسد. البته در برخی از مواقع نیز با شکست روبرو می شود. به طور کلی چهار علامت رایج وجود دارد که نشان می دهد ایمپلنت دندانی شما با شکست مواجه شده است:

1. درد یا ناراحتی شدید
2. تورم و التهاب لثه
3. لق شدن ایمپلنت و حرکت آن در دهان
4. احساس طعم بد در دهان

برای اینکه ایمپلنت دندان با شکست روبرو شود عوامل مختلفی می توانند در آن دخیل باشند. سلامت بیمار، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و استفاده از یک پزشک غیرمتخصص همگی از جمله دلایل روبرو شدن با شکست ایمپلنت دندان هستند. در ادامه برخی از مهم ترین دلایل شکست ایمپلنت دندان را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

کاشت ایمپلنت دندان برای افراد دیابتی یا کسانی که مبتلا به سرطان هستند  بیش از سایرین در معرض شکست  ایمپلنت است. اقدامات ضعیف بهداشت دهان و دندان نیز منجر به نارسایی ایمپلنت دندان می شوند. زمانی که از ایمپلنت دندان استفاده می کنید، باید به مانند دندان های واقعی خود، دائما از مسواک و نخ دندان استفاده کنید. در صورتی که بهداشت دهان و دندان رعایت نشود، التهاب لثه طبیعی ترین اتفاقی است که رخ می دهد و در نتیجه آن بیماری های پریودنتال سبب از بین رفتن ایمپلنت خواهد شد.

بیماری های لثه می توانند منجر به تحلیل یا آتروفی یا عقب رفتن لثه شوند و در نهایت سبب می شوند که ریشه دندان در معرض دید قرار بگیرد و به تدریج بافت لثه ها از بین رفته و ایمنی آن ها در بافت لثه به طور کامل از بین برود. جلوگیری از التهاب و بیماری لثه پریودنتال بهترین روش برای افزایش طول عمر ایمپلنت دندان است.

التهاب لثه، خونریزی و درد هنگام مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان از علائم و نشانه های بیماری لثه است. برای اطمینان از ماندگاری دندان های طبیعی خود و همچنین ایمپلنت دندانتان، به محض مشاهده هر یک از این علائم به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا بتوانید از تشدید آن جلوگیری کنید.

چطور بفهمیم که ایمپلنت دندان دائمی آسیب دیده؟

دلایل مختلفی وجود دارد که نشان می‌دهد ایمپلنت دندان دائمی آسیب دیده و باید برای ترمیم آن اقدام کنید. از جمله نشانه‌هایی که حاکی از آسیب دیدن ایمپلنت دائمی دندان است، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

درد و ناراحتی شدید در محل جراحی ایمپلنت دندان دائمی

پس از عمل جراحی ایمپلنت، دوره کوتاهی درد خفیف وجود دارد و به تدریج برطرف می‌شود. در صورتی که با گذشت زمان درد لثه برطرف نشود و نوع درد نیز ضربان‌دار باشد؛ می‌تواند نشان‌ دهنده آسیب دیدگی ایمپلنت‌دندان دائمی باشد.

عملکرد ایمپلنت‌دندان دائمی کاملاً مشابه دندان واقعی است. بنابراین پس از گذشت دوران نقاهت پس از عمل جراحی ایمپلنت، نباید هیچ گونه مشکلی در جویدن وجود داشته باشد. اگر هنگام جویدن غذا با مشکل مواجه شدید احتمال آسیب دیدگی ایمپلنت دندان وجود دارد و باید در اسرع وقت به دندانپزشک معالج خود مراجعه نمایید.

اگر به واکنش‌های آلرژیک ناگهانی شامل تورم اطراف لثه، از دست دادن حس چشایی یا سوزن سوزن شدن لثه‌ها دچار شدید، ممکن است نشانه‌ای از شکسته شدن ایمپلنت دندان دائمی باشد.

جا‌به‌جایی و لق شدن ایمپلنت‌دندان دائمی

در صورتی که جراحی ایمپلنت دندان شما به خوبی انجام شود، هرگز احساس وجود یک جسم خارجی را در دهان خود نخواهید داشت. بنابراین، در صورتی که هنگام صحبت کردن، غذا خوردن یا خندیدن، ایمپلنت دندان در دهان شما حرکت کند؛ می‌تواند نشانه‌ای از خراب شدن ایمپلنت‌دندان دائمی شما باشد.

خوب است بدانید که اگر ایمپلنت لق درمان نشود، علاوه بر ایجاد مشکل در زیبایی ظاهری، به لثه‌ها و استخوان فک نیز آسیب‌های جبران ناپذیری وارد می‌کند.

زمان مناسب مراجعه به دندانپزشک برای چکاپ ایمپلنت

به طور کلی دندانپزشک شما پس از پایان عمل ایمپلنت توصیه هایی را به شما ارائه خواهد کرد که باید آن ها را به دقت انجام دهید. یکی از این موارد ملاقات با دندانپزشک در بازه های زمانی مشخص است که معمولا هر ۶ ماه یک بار انجام می شود.

در صورتی که هر گونه مشکل در پروسه ایمپلنت شما اتفاق افتد، باید فورا به دندانپزشک مراجعه کنید تا شرایط توسط او بررسی شود. دندانپزشک با معاینه و اسکن داخل دهانی وضعیت و موقعیت ریشه ایمپلنت و دندانهای مجاور و لثه را با تکنولوژی دندانپزشکی دیجیتال چکاپ کامل می کند. این اتفاق به صورت نادر رخ می دهد اما اطلاع از این که چه زمانی باید چکاپ انجام دهید می تواند باعث آسودگی خاطر شما شود.

ایمپلنت دندان به ندرت باعث بروز عوارض در انسان می شود اما با این حال در یک ایمپلنت موفق نیز ممکن است عوارض جزئی بروز دهد که باید حتما در رابطه با آن دندانپزشک خود را ملاقات کنید.

یکی از عوارضی که می تواند باعث نگرانی شود، بروز عفونت در اطراف ناحیه ایمپلنت است این مشکل می تواند باعث سست شدن یا افتادن ایمپلنت شود؛ هرچند که احتمال عفونت حین عمل تقریبا صفر است چراکه در تکنولوژی دندانپزشکی دیجیتال و بخصوص استفاده از ایمپلنت یک روزه دندان یا ایمپلنت فوری فرصت ایجاد عفونت داده نمی شود.

یکی دیگر از عوارض احتمالی انجام ایمپلنت دندان، آسیب به بافت یا اعصاب که باعث بی حسی ، درد یا سوزن سوزن شدن لثه، چانه، لب ها یا دندان های طبیعی شما شود نیز می تواند دلیلی روشن برای نیاز شما به مراجعه به دندانپزشک باشد. در صورتی که روی ناحیه کاشت فشار زیاد و غیر طبیعی وارد شود نیز باید به دندانپزشک مراجعه کنید چراکه این مسئله نیز می تواند باعث افتادن یا خرابی ایمپلنت شود. برای مطالعه بیشتر درباره عوارض ایمپلنت دندان این مقاله را از دست ندهید.

در صورتی که استخوان و لثه اطراف ایمپلنت شما نیز دچار عفونت باکتریایی شود باید فورا به دندانپزشک مراجعه کنید چراکه در غیر این صورت قطعا ایمپلنت خود را از دست خواهید داد.

در طول انجام عمل ایمپلنت، دندانپزشک شما، بافت های سفت و نرم اطراف ایمپلنت را به خوبی مورد بررسی قرار خواهد داد، رسوبات جمع شده در اطراف محل کاشت را به طور کامل از دهان شما خارج می کند. در برخی از مواقع نیز ممکن است نیاز به اصلاح دندان نیش شما وجود داشته باشد تا میزان فشار بر روی ایمپلنت را به کمترین حد ممکن برساند.

همچنین با استفاده از پرینتر سه بعدی در دندانپزشکی دیجیتال و اسکن داخل دهانی وضعیت استخوان را بررسی می کند که اگر ریشه دندان داخل فک باقی مانده باشد با استفاده از درمان ریشه (عصب کشی) یا همان روت کانال آن را تخلیه کامل ریشه کند. توجه داشته باشید که استخوانی که قرار است میزبان ایمپلنت شما باشد باید به خوبی با ریشه مصنوعی درون دهان شما جوش بخورد و به همین دلیل است که دوره درمانی شما ممکن است چند ماه به طول بیانجامد.

در صورتی که ریشه دندان شما دچار عفونت شده باشد یا استخوان کافی برای قرار دادن ایمپلنت شما وجود نداشته باشد، دندانپزشک از پیوند استخوان فک استفاده می کند و این مسئله دوره درمان بهبودی شما را طولانی تر می کند.

توجه داشته باشید در بسیاری از موارد امکان نگهداری از ایمپلنت حتی پس از شکست آن نیز وجود خواهد داشت اما شرط اصلی برای این اتفاق آن است که فورا به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک شما می تواند بافت لثه و استخوان اطراف ایمپلنت را مجدد بسازد. به طور کلی ایمپلنت باید خارج شود تا بهبودی کامل انجام شود.

پس از این اتفاق است که دندانپزشک شما می تواند ایمپلنت جدیدی را برای شما قرار دهد البته این کار را زمانی انجام خواهد داد که اطمینان حاصل کند بهبودی انجام شده است. در این مرحله نیز ممکن است به پیوند استخوان نیاز داشته باشید. پیوند استخوان در کاشت ایمپلنت می تواند شانس موفقیت را افزایش دهد. برای اطلاع بیشتر مقاله درصد موفقیت ایمپلنت دندان را مطالعه نمایید.

در این حالت اگر مجددا ایمپلنت با شکست مواجه شود، ممکن است نشان دهنده آلرژی باشد یا اینکه تراکم استخوانی شما برای این کار کافی نباشد اما این اتفاق با توجه به بررسی هایی که پیش از عمل انجام می شود، بسیار نادر است.

یکی دیگر از مواردی که می تواند به شکست ایمپلنت شما بیانجامد، افزایش سطح فشار وارد شده بر آن است. دقت داشته باشید که ایمپلنت از فلز تیتانیوم ساخته می شود و مقاومت بسیار بالایی دارد. در سال های اخیر نیز با توجه به رشد تکنولوژی، مقاومت ایمپلنت بسیار بیش تر شده است. با این وجود در صورتی که در معرض فشارهای خارجی قرار بگیرد، ممکن است دچار شکستگی یا ترک شود.

به همین دلیل در صورتی که دچار براکسیسم یا ساییدگی دندان یا همان دندان قورچه هستید، حتما با دندانپزشک خود در این رابطه صحبت کنید. استفاده از گاید دندان یا محافظ های دندان یا مراجعه به روانپزشک می تواند شما را در این مسیر یاری کند.

ترمیم ایمپلنت دندان دائمی

گفته می‌شود که ایمپلنت‌دندان دائمی است و عملکردی مشابه دندان‌های طبیعی دارد. این واقعیت که ایمپلنت‌دندان دائمی است به این معنا نیست که برای همیشه ماندگار است. در صورت عدم رعایت مراقبت صحیح از ایمپلنت دندان، ممکن است ایمپلنت دندان دائمی شکسته شود، دچار پوسیدگی شود یا لق شود.

در صورتی که ایمپلنت دائمی دندان آسیب ببیند باید آن را ترمیم نمود. استفاده از ایمپلنت آسیب دیده ممکن است موجب التهاب لثه و مشکلات دیگری برای سلامتی فرد شود. دو گزینه برای ترمیم ایمپلنت‌های آسیب دیده وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

ترمیم ایمپلنت آسیب دیده

نحوه ترمیم ایمپلنت، بستگی به نوع آسیب دیدگی آن دارد. اگر تاج دندان آسیب جدی ندیده باشد، در بسیاری از موارد می‌توان بدون جداسازی از ایمپلنت، آن را ترمیم کرد.

در صورتی که ایمپلنت دندان شکسته شده باشد، دندانپزشک معالج وضعیت را بررسی می‌کند و اگر امکان آن وجود داشته باشد، ایمپلنت دندان را ترمیم می‌کند. در غیر این صورت، ممکن است نیاز به تعویض تاج دندان باشد. همچنین در صورتی که تکیه گاه ایمپلنت یا پیچ آن شکسته شده باشد؛ می‌توان قطعه مورد نظر را تعویض نمود.

تعویض ایمپلنت آسیب دیده

در صورتی که بدن، ایمپلنت دندان را پس بزند یا به دلیل تحلیل رفتن استخوان فک، ایمپلنت دندان لق شود؛ ممکن است نیاز به جایگزینی ایمپلنت دندان پس از انجام پیوند استخوان باشد.

یکی از مشکلاتی که ممکن است برای ایمپلنت‌دندان دائمی به وجود آید، لق شدن ایمپلنت است. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که ایمپلنت دندان به طور کامل به اسخوان فک جوش نخورده باشد.

با توجه به اینکه جوش خوردن ایمپلنت دندان، مستلزم وجود استخوان فک قوی و سالم است؛ تحلیل رفتن استخوان فک می‌تواند یکی از دلایل بروز این مشکل باشد. در چنین شرایطی، تنها راه ترمیم ایمپلنت دندان، تعویض آن است.

ایمپلنت دندان چند سال دوام دارد؟

ایمپلنت‌ دندان دائمی با توجه به مواد اولیه بادوام آن نظیر تیتانیوم و جوش خوردن آن در استخوان فک، طول عمر بسیار بالایی دارد. با وجود آنکه طول عمر ایمپلنت‌دندان دائمی، از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ بسیاری از افرادی که جراحی ایمپلنت دندان را انجام داده‌اند، تا ۳۰ سال با موفقیت از آن استفاده کرده‌اند.

بررسی‌های بالینی نشان می‌دهد که ماندگاری ایمپلنت‌دندان دائمی در طول ۱۰ سال بیش از ۹۴ درصد و در طول ۱۵ سال بیش از ۹۱ درصد بوده است. شایان ذکر است که فن‌آوری‌های جدید به افزایش طول عمر ایمپلنت دندان کمک کرده‌اند؛ به عنوان مثال، انجام پیوند استخوان در افرادی که لثه آن‌ها تحلیل رفته است به جوش خوردن و ماندگاری ایمپلنت دندان کمک می‌کند.

همچنین استفاده از محافظ دندان برای افرادی که دندان قروچه می‌کنند، به مقدار قابل توجهی فشار روی ایمپلنت دندان را کاهش داده و به افزایش ماندگاری آن کمک می‌‌کند.

همچنین نتایج تحقیقات حاکی از آن است که ایمپلنت دندان دائمی با رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان، می‌تواند یک عمر دوام بیاورد.

اگر عمل پیوند استخوان انجام دهیم، طول عمر ایمپلنت چقدر است؟

میزان دوام ایمپلنت دندان به طور مستقیم با کیفیت استخوان در ارتباط است. به طوری که میزان ماندگاری کیفیت استخوان نوع ۱ که تراکم بسیار بالایی دارد، ۹۷.۶ درصد گزارش شده است. میزان ماندگاری کیفیت استخوان نوع ۲، ۳ و ۴ که به ترتیب تراکم پایین‌تری دارند، ۹۶.۲، ۹۶.۵ و ۸۸.۸ درصد است.

خوب است بدانید که تنها ۱۰ درصد افرادی که کاندید انجام جراحی ایمپلنت دندان هستند، به پیوند استخوان فک نیاز پیدا می‌کنند. با توجه به اینکه امکان جوش خوردن ایمپلنت دندان به لثه تحلیل رفته پایین است و به لق شدن آن منجر می‌شود؛ انجام پیوند استخوان پیش از جراحی ایمپلنت، موفقیت عمل جراحی و ماندگاری بالاتر ایمپلنت دندان دائمی را در پی خواهد داشت.

سخن آخر: آنچه باید برای دائمی بودن ایمپلنت دندان بدانید

ایمپلنت دندان مدت هاست به یک عمل رایج در علم دندانپزشکی تبدیل شده است. در سال ۱۹۵۲ اینگوار برنمارک اولین عمل ایمپلنت دندان را انجام داد. او نتیجه تحقیقات خود را در سال ۱۹۸۲ ارائه کرد و در طول ۴۰ سال گذشته تحقیقات بسیار زیادی بر روی این روش درمانی صورت گرفت که همه نشان از پیشرفت چشمگیر ایمپلنت دندان داشته است. از آنجا که ایمپلنت دندان مانند دندان های طبیعی است، می تواند اعتماد به نفس شما را بهبود بخشد.

به طور کلی زمانی که از ایمپلنت دندانی استفاده می کنید و هزینه ایمپلنت دندان را نیز متحمل شده اید پس باید مراقبت و نگهداری از آن را نیز همراستا با انتخاب متخصص ایمپلنت خوب مد نظر قرار دهید، چراکه قادر خواهید بود تا آن را برای یک عمر همراه خود داشته باشید چراکه مانند دندان طبیعی یک ریشه دندان محکم دارد؛ اما همانند دندان طبیعی نیز نیاز به مراقبت و نگهداری دارد.

برای این کار یکسری دستورالعمل هایی وجود دارد که باید طبق توصیه دندانپزشک خود بدانید و البته رعایت کنید. بهداشت دهان و دندان خود را در اولویت قرار دهید. از فشار غیر متعارف به دندان پرهیز کنید مانند گاز زدن اشیاء یا با دندان درب قوطی باز کردن. سه بار مسواک زدن در روز و همچنین استفاده از نخ دندان برای شما یک الزام است.

همچنین باید هر ۶ ماه یک بار چکاپ دندانپزشکی برای چک کردن شرایط ایمپلنت فراموش نشود. ایمپلنت دندان عملکردی مشابه با دندان های واقعی شما دارد و اگر از آن به خوبی مراقبت نکنید، مانند یک دندان طبیعی کارایی خود را از دست خواهد داد.

منابع معتبر مورد استفاده: azfd.com