هر انسانی در طول زندگی خود دچار پوسیدگی دندان میشود و تعدادی از دندانهای خود را از دست میدهد اما زمانی که دندان یا دندانها از بین میروند بر عوامل مختلف دیگری بسیار تاثیر گذار هستند و تنها ازبین رفتن دندان آخر ماجرا نیست. زمانی که دندان از بین میرود نه تنها بر شکل ظاهری و لبخند فرد تاثیر گذار است بلکه بر روابط اجتماعی و سلامت جسمی هم تاثیر گذار خواهد بود. یکی از مهمترین مشکلاتی که میتواند بر سلامت جسمی انسان وارد کند از بین رفتن استخوان فک است یعنی تا زمانی که دندان در استخوان فک قرار دارد مشکلی برای آن پیش نمی آید اما با از بین رفتن دندان و خالی ماندن جای آن در لثه شاهد کوتاه شدن و از بین رفتن استخوان فک در آن ناحیه میشویم که در اصطلاح به این عمل تحلیل لثه گفته میشود و دلیل عمده آن هم خالی ماندن جای دندان است. بهترین کار این است که با خالی شدن جای دندان سریعا به فکر جایگزین کردن آن بود. کسانی که دچار تحلیل لثه میشوند در حقیقت ارتفاع استخوان فک آنها کوتاه میشود و برای آن که بتوانند عمل ایمپلنت را انجام دهند باید از عمل پیوند استخوان کمک بگیرند. پیوند استخوان فک موضوع بسیار مهمی است که عدم انجام آن میتواند موجب نگرانی بسیاری از بیماران شود. تا انتهای مطلب با ما باشید تا همه چیز را در مورد ضرورت پیوند استخوان و ارتباط آن با ایمپلنت دندان را برای شما شرح دهیم تا اگر دچار این مشکل هستید با استفاده از مشاوره ما به بهترین پزشک متخصص مراجعه کنید.
مطالبی که در این مقاله مطالعه خواهید کرد طبق سرفصل‌های زیر ارائه میگردد:
پیوند استخوان چیست؟
پیوند استخوان فک عملی است که توسط جراح فک و دندان بر روی استخوان فک بیمار انجام میشود و هدف از انجام این عمل جراحی، ترمیم و باز سازی استخوان فک است. بیمارانی که نواقصی در استخوان فک آنها وجود دارد و یا دچار تحلیل لثه میشوند تنها با انجام این جراحی است که میتوانند به ترمیم استخوان فک خود بپردازند و نواقص آن را برطرف کنند. معمولا برای انجام این جراحی از استخوان طبیعی و یا مواد معدنی که در آزمایشگاهها آماده شده است استفاده میکنند و اینگونه به ترمیم استخوان میپردازند. انجام عمل ایمپلنت به بعد از گذشت مدت زمان بهبودی این جراحی موکول میشود و تا زمانی که پیوند استخوان به طور کامل انجام نشود امکان کاشت ایمپلنت دندان وجود ندارد.
پیوند استخوان فک چگونه انجام میشود؟
ابتدا برای انجام این عمل جراحی لازم است که یک متخصص پریودنتال خوب را شناسایی کنید و برای حل مشکل خود به آن مراجعه کنید. پزشک قبل از هرگونه اقدامی از استخوان فک شما یک عکس سیتیسی تهیه میکند تا بتواند به طور دقیق استخوان فک شما را بررسی کند. پس از انجام بررسیهای لازم و شرح مراحل درمانی برای بیمار، یک وقت برای انجام عمل جراحی تعیین میشود. زمانی که بیمار برای انجام جراحی مراجعه میکند قبل از آنکه هرگونه عملی صورت بگیرد با استفاده از داروهای بیحسی موضعی ناحیه فک و صورت به طور کامل سر میشود تا بیمار چیزی از عمل جراحی متوجه نشود. برای دسترسی به ریشه دندان و استخوان فک نیاز است که بافت لثه شکاف داده شود و کنار کشیده شود که جراح این کار را با استفاده از ابزار مخصوص انجام میدهد. زمانی که دسترسی به ریشه و استخوان امکان پذیر شد باید ریشه دندان کاملا تمیز شود تا بتوان با استفاده از موادی که برای پیوند استخوان استفاده میشود نواقص و ضایعات ایجاد شده در استخوان فک را بازسازی کرد. اگر روی این مواد پیوندی بسته نشود ممکن است که استخوان فک رشد کند و به داخل آن ورود کند به همین دلیل برای جلوگیری از رشد استخوان درون این مواد از غشای سلولی برای پوشاندن روی این مواد استفاده میشود. بافت شکاف داده شده لثه را باید سر جای خود بر گرداند و از بخیه برای بستن آن استفاده کرد. اگر در هنگام انجام این جراحی اتفاقات ناخواسته به وجود نیاید ۱ ساعت زمان برای انجام آن پیش بینی میشود.
رابطه پیوند استخوان با ایمپلنت
ایمپلنت درون استخوان فک قرار میگیرد و برای آن که محکم و پایدار سر جای خود بماند لازم است که به میزان کافی استخوان فک مستحکم باشد و هنگامی که به کلینیک دندانپزشکی مراجعه میکنید اگر تشخیص دندانپزشک بر این باشد که به میزان کافی استخوان مسحتکم و با کیفیت وجود ندارد نیاز است که بررسی بیشتری انجام شود. برای آن که عمل ایمپلنت با اطمینان بیشتری انجام شود تا شانس موفقیت بالاتری برای نگه داشتن ایمپلنت وجود داشته باشد از عمل جانبی پیوند استخوان برای حجیم شدن و ضخیم تر شدن استخوان فک استفاده میشود آنگاه نگرانی برای انجام ایمپلنت وجود نخواهد داشت.
مواد مورد استفاده برای پیوند استخوان ایمپلنت
تحقیقات و مطالعات زیادی در زمینه پیوند استخوان و موادی که در آن مورد استفاده قرار میگیرد انجام شده است زیرا نتیجه این جراحی بسیار حساس است. موادی که برای حفظ و باز سازی استخوان فک استفاده میشود معمولا از منابع مختلفی تامین میشود که تمامی آنها مورد بررسی دقیق علمی قرار گرفته‌اند . منابعی که پایین تر ذکر شده است همگی در این جراحی مورد استفاده قرار میگیرند و معمولا بدن با آنها سازگاری بالایی دارد و ایجاد مشکل نمیشود.
-
زنو گرافت
زنو گرافت یک روش بسیار مطمئن و مناسب برای پیوند استخوان است که در طی سالیان طولانی که مورد استفاده قرار میگیرد هیچ گونه مشکلی خاصی برای بیماران به وجود نیاورده است و این به آن دلیل است که زنو گرافت را از منابع طبیعی استخوانی تامین میکنند. زنو گرافت مواد معدنی طبیعی هستند که در آزمایشگاه از استخوان گاو تهیه میشود و تا زمان استفاده به صورت فریز نگهداری میشود. روش زنو گرافت مزیت‌ها و ضعف‌هایی برای درمان بیماران دارد. همانطور که گفته شد این مواد قبلا در آزمایشگاهها به صورت استریل تهیه و نگهداری میشوند پس برای تامین مواد مورد استفاده در جراحی نیازی به عمل دیگری وجود ندارد. در این روش شانس انتقال بیماری بسیار پایین است و تنها ضعفی که در این روش وجود دارد آن است که برای ترمیمهایی با سطح وسیع غیر قابل استفاده هستند.
-
آلوگرافت
آلو گرافت یک روش بسیار موفقیت آمیزی است که برای انجام جراحی پیوند استخوان مورد استفاده قرار میگیرد. آلو گرافت روشی است که در آن از استخوان طبیعی استفاده میشود اما این استخوان از بدن یک فرد فوت شده تهیه میشود. قبل از انجام پیوند استخوان به این روش، استخوانها را در یک آزمایشگاه مورد بررسی قرار میدهند و در صورت امکان برای استفاده، آنها را استریل و تا زمان استفاده آنها را فریز میکنند. روش آلوگراف هم مانند روش زنو گرافت دارای مزیت آماده بودن مواد استخوانی مورد استفاده است و نیازی به عمل جراحی دیگر برای تامین استخوان و مواد مورد استفاده ندارد. با اینکه این استخوانها مورد بررسی و آزمایش قرار میگیرند اما باز هم امکان انتقال بیماری وجود دارد.
-
اتو گرافت
اتو گرافت یک روش بسیار خاص برای انجام جراحی پیوند استخوان است زیرا در این روش بر خلاف روش آلو گرافت استخوانی را که برای پیوند مورد استفاده قرار میدهند با انجام یک عمل جراحی دیگر از بدن خود فرد بیمار آن را تهیه میکننند. استخوانی که در این روش مورد استفاده قرار میگیرد میتواند از ران، سائد، ساق پا ، زانو و … تهیه شود. اتو گرافت یک روش تضمینی و بسیار مطمئن است پس ضعفی در آن وجود ندارد اما انجام ۲ عمل جراحی است که میتواند نظر بیماران را تغییر دهد. شانس موفقیت در این روش بسیار بالا است زیرا امکان انتقال بیماری در این روش وجود ندارد.
-
آلو پلاست
آلوپلاست یک روش متفاوت با سایر روشهای پیوند استخوان است زیرا در این روش مواد مورد استفاده برای پیوند استخوان به طور طبیعی و از استخوان تهیه نمیشود. در روش آلو پلاست هیچ استخوانی برای پیوند وجود ندارد و مواد سنتزی استفاده میشود. سلولهای بدن زمانی که در مجاورت مواد سنتزی قرار میگیرند شروع به تشکیل دوباره استخوان میکند. در میان تمام روشهای پیوند استخوان آلوپلاست ضعیف ترین عمل جراحی است. آلوپلاست به گونه‌ای تهیه و انجام میشود که امکان انتقال بیماری در آن بسیار پایین است.
عوارض احتمالی پیوند استخوان
بعد از انجام پیوند استخوان فک، احتمال بروز عوارضی وجود دارد که بسیاری از آنها با انجام مراقبتهای خاصی که پزشک به شما آموزش میدهد قابل کنترل است.
- ناحیه‌ای که جراحی صورت گرفته است کبود و متورم میشود همچنین ممکن است تا کمی پس از عمل جراحی شاهد خونریزی و درد باشید.
- با اینکه شانس موفقیت در انجام این جراحی بسیار بالا میباشد اما در مواردی هم عدم موفقیت و پس زدن بدن مشاهده شده است.
- حساسیت دندانها به گرما و سرما یکی از عوارضی است که میتواند بروز کند و تا مدتها بعد از بهبودی ادامه داشته باشد.
- ریشه دندانها بسیار حساس هستند و ممکن است که دچار پوسیدگی دندانی شوند.
بهبودی پیوند استخوان
بهبودی پیوند استخوان به دو قسمت تقسیم میشود که قسمت اول همان دوران نقاهت عمل جراحی است که فقط بعد از گذشت چند روز به اتمام میرسد. ۴۸ ساعت اولی جراحی ممکن است با درد زیادی همراه باشد اما بعد از آن به مرور درد کمتری احساس میشود. معمولا از بخیه های جذبی برای جمع کردن بافت لثه انجام میشود اما اگر بخیه ها جذبی نباشد تا ۱۰ روز بعد باید آن را بکشید . قسمت دوم بهبودی منتظر ماندن برای جوش خوردن استخوان پیوند خورده است و ممکن است تا ۹ ماه زمان برای بهبودی کامل نیاز باشد. مدت زمانی که برای جوش خوردن نیاز است به بنیه و سیستم فیزیکی فرد بستگی دارد. در طول دوران نقاهت برای بررسی نتیجه جراحی ممکن است تا چند بار به مراجعه به پزشک نیاز باشد.
ایمپلنت دندان چه زمانی انجام میشود؟
ایمپلنت دندان زمانی انجام میشود که جراحی پیوند استخوان با موفقیت انجام شده باشد و معمولا باید بین ۶ الی ۹ ماه از انجام آن گذشته باشد. قبل از کاشت ایمپلنت حتما نتیجه پیوند استخوان مورد بررسی قرار میگیرد و در صورتی که پیوند استخوان بدون هیچ مشکلی صورت گرفته باشد میتوان برای کاشت ایمپلنت دندان اقدامات لازم را انجام دهد.
مراقبتهای پس از پیوند استخوان
این عمل جراحی به مراقبتهای خاصی نیاز دارد و سعی کنید تا به همگی آنها عمل کنید تا نتیجه مطلوب از انجام آن کسب شود. هر گونه نوشیدنی و غذای سفت و داغ مخصوصا در ۲۴ ساعت اول عمل ممنوع میباشد پس سعی کنید از نوشیدنیهای سرد، طبیعی، بدون افزودنی و غذاهای لطیف و سرد استفاده کنید. عامل اصلی اجتماع باکتری در محل جراحی استفاده از هر گونه دخانیات به خصوص سیگار است .از اجتماع باکتری و ایجاد عفونت و حفظ سلامت جراحی انجام شده حداقل به مدت ۲ هفته از سیگار و دخانیت استفاده نکنید. اگر بر روی قسمت جراحی شده فشاری وارد شود ممکن است موجب جا به جایی استخوان و موادی پیوندی شود برای جلوگیری از بروز این مشکل سعی کنید از سرفه کردن شدید، عطسه شدید، وارد کردن فشار بر محل جراحی بپرهیزید.
آنچه باید در مورد پیوند استخوان بدانید این است که این عمل جراحی برای افزایش حجم و ارتفاع استخوان فک بیمارانی است که در اثر عوامل مختلف دچار تحلیل لثه شده‌اند و قصد استفاده از ایمپلنت دندان را دارند اما توجه کنید که تمام کسانی که قصد انجام ایمپلنت دندان را دارند نیازی به این عمل ندارند. استخوانی که برای پیوند مورد استفاده قرار میگیرد از منابع مختلف که میتواند منابع حیوانی، انسانی و مواد سنتزی ساخته شده باشد. بهبودی و پیوند استخوان به عوامل مختلفی مثل محل ترمیم، میزان و سطحی که ترمیم میشود، میزان و نوع استخوانی که مورد استفاده قرار میگیرد و رعایت توصیه‌های پزشک برای بهبودی بسیار تاثیر گذار خواهند بود. اگر به پیوند استخوان برای ایمپلنت نیاز دارید بهتر است به پزشک متخصصی مراجعه کنید که هم تخصص در عمل پیوند استخوان برای ایمپلنت و هم تخصص در عمل ایمپلنت داشته باشد تا زیر نظر یک پزشک مراحل درمانی شما انجام شود. توصیه ما برای کسانی که دندانهای خود را ازدست میدهند جایگزین کردن هرچه سریعتر آنها است زیرا با گذشت زمان احتمال از بین رفتن استخوان فک و انجام هزینه بیشر برای کاشت دندان وجود دارد.
