پروتز دندان به دندانهای مصنوعی گفته میشود که برای جایگزینی دندانهای اصلی از بین رفته به وجود آمدهاند و در انواع مختلفی برای بیماران با شرایط مختلف وجود دارد. پروتزهای دندانی میتوانند شامل همه دندانهای موجود در یک فک باشد که معمولا ما آنها را با نام دندان مصنوعی میشناسیم و حتی این پروتزهای دندان میتواند مختص به یک دندان باشد.
پروتزها به طور کلی زیر مجموعه دو نوع اصلی قرار میگیرند و استفادهی آنها در حوزه درمانی هم به زیبایی و هم به پزشکی بر میگردد یعنی بسیاری از افرادی که بیشتر یا همه دندانهای خود را از دست میدهند در روابط اجتماعی خود از اوضاع نابهسامان دندانهای خود دچار خجالت زدگی میشوند و همچنین برای آنکه بتوانند غذاهای مختلف را بجوند و یا یک سری از غذاهای خاص را میل کنند دچار مشکل میشوند و اغلب به دلیل آنکه نمیتوانند غذای خود را به درستی بجوند به مشکلات گوارشی نیز دچار میشوند که پزشک با استفاده از پروتزهای دندان مشکل این گونه بیماران را برطرف میکند.
چنانچه فرصت مطالعه کل محتوای مقاله را ندارید، با کلیک روی خلاصه مقاله و مطالعه آن، به اطلاعات مختصر و مفیدی دست پیدا کنید.
پروتز دندان همان دندانهای مصنوعی هستند که زمانی که دندانهای طبیعی فرد از بین میرود آنها را مورد استفاده قرار میدهند.
از انواع پروتز ثابت و متحرک دندان برای جایگزین کردن دندانهای ازدسترفته استفاده میشود. این پروتزها ممکن است به شکلهای گوناگونی مورد استفاده قرار بگیرند.
بهعنوانمثال درزمانی که بیمار تعداد زیادی از دندانهای خود را ازدستداده است میتواند از پروتزهایی که دارای همه دندانها هستند استفاده کند و زمانی که بیمار یکدندان را ازدستداده میتواند از پروتزهای یک عددی استفاده کند.
پروتزها یکی از روشهایی هستند که هم در حوزه دندانپزشکی زیبایی مورد استفاده قرار میگیرند و هم در بخش درمانی از آنها بهشدت استفاده میشود.
زمانی که فرد یک یا چند دندان خود را از دست میدهد اعتماد به نفسش کاهش مییابد و نمیتواند بهخوبی در اجتماع حضور پیدا کند به همین خاطر از پروتز بهعنوان یک درمان زیبایی نیز یاد میشود. البته نداشتن دندان باعث به وجود آمدن مشکلاتی در جویدن و بلعیدن غذا نیز خواهد بود و استفاده از پروتز در این هنگام بهعنوان یک درمان برای فرد شناخته میشود.
معرفی پروتز ثابت و متحرک دندان
پروتزها دارای انواع مختلفی هستند که کاربردهای متفاوتی دارند. ابتدا بهتر است به معرفی انواع پروتز ثابت و متحرک دندان بپردازیم. پروتز ثابت به پروتزهایی گفته میشود که بهصورت ثابت با استفاده از چسب روی دندان یا ایمپلنت وصل میشوند.
در نقطه مقابل پروتزهای متحرک پروتزهایی هستند که میتوان آنها را بهراحتی از دهان خارج کرد. یکی از نمونههای این نوع پروتز که همه مشاهده کردهایم دندانهای مصنوعی هستند. اغلب افرادی که هیچ دندانی دردهان خود ندارند از این پروتزها استفاده میکنند.
البته استفاده از پروتز دندانی متحرک ممکن است موجب تحلیل لثه شود و استخوان فک بیمار را از بین ببرد. به همین علت بیمار باید بهصورت دورهای به دندانپزشکی مراجعه کند تا لثه او بهطور کامل بررسی شود.
انواع پروتز ثابت و متحرک دندان
پروتزها دارای انواع گوناگونی هستند ازجمله پروتزها میتوان به:
- ایمپلنت دندان: ایمپلنت یکی از بهترین درمانها برای زمانهایی است که بیمار یک یا چند دندان خود را ازدستداده است. این نوع از پروتز بهصورت ثابت درون دهان بیمار قرار میگیرد و نمیتوان آن را از دهان بیرون آورد.
- روکش دندان: روکش یکی از انواع پروتز ثابت و متحرک دندان است. این درمان برای زمانی است که یک یا چند دندان دچار شکستگی یا مشکل شدهاند اما ریشه مشکلی ندارد. این پروتز نیز یکی از پروتزهای ثابت است که نمیتوان آن را از دهان بیرون آورد.
- صفحههای دندانی: زمانی که بیمار تعدادی از دندانهای خود را در یک سمت فک از دست میدهد دندانپزشکی استفاده از این درمان را توصیه میکند. این صفحات عملکردی مشابه با دندانهای طبیعی دارند و بهصورت ثابت هستند.
- دندان مصنوعی: این درمان برای زمانی است که بیمار هیچ دندانی دردهان خود ندارد و باید بهصورت کامل برای او از پروتز استفاده شود. به همین خاطر از دندان مصنوعی برای او استفاده میشود. این پروتز از پروتزهای متحرک است.
پس از انجام پروتز باید دقت داشته باشید تا مدتی از خوردن غذاهای سفت یا خیلی داغ و سرد بپرهیزید و بهداشت دهان دندان خود را رعایت کنید. همچنین برای چک کردن انواع پروتز ثابت و متحرک دندان بهصورت دورهای به دندانپزشکی خود سر بزنید.
انواع پروتز ثابت و متحرک دندان چیست؟
- پروتز ثابت
پروتزهایی که با استفاده از چسبهای مخصوص به دندان و یا به ایمپلنت متصل میشوند را پروتز ثابت میگویند و به همین دلیل چسبیدن و ثابت بودن این پروتز به آنها ثابت گفته میشود و اگر به هر دلیلی قصد جداسازی این پروتزها را داشتید باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
در ساختار پروتزهای ثابت از یک لایه سرامیکی برای ساختن سطح جونده دندان استفاده میشود که این سطح سرامیکی حفظ ظاهر و زیبایی دندان را نیز بر عهده دارد. برای اینکه این روکشها ثبات داشته باشند باید به یک فریم متصل شوند که معمولا این فریمها را از فلزات و یا آلیاژهایی طلا، پالادیوم و تیتانیوم میسازند که البته امروزه به دلیل گران قیمت بودن طلا بیشتر از فلز تیتانیوم خالص استفاده میشود.
- پروتز متحرک
پروتز متحرک دندان در واقع همان دندانهای مصنوعی یا دست دندانهای سنتی هستند که به راحتی از دهان خارج میشوند و یا آنها را درون دهان قرار میدهند و معمولا بیمارانی که تمامی دندانهای خود را از دست میدهند از این پروتزهای دندانی متحرک استفاده میکنند.
بیمارانی که از این نوع پروتزهای دندانی متحرک استفاده میکنند ممکن است دچار تحلیل استخوان فک شوند و به همین دلیل هر چند مدت یکبار نیاز به بررسی وضعیت لثه بیمار و این پروتز دندان است.
برای جایگزینی دندان از دست رفته پروتز دندان بهتر است یا ایمپلنت؟
روکش دندان
ممکن است دندانها دچار شکستگی و یا پوسیگی شوند اما به ریشه دندان آسیبی نرسد و درون استخوان فک سالم باقی بمانند در این زمان است که از انواع روکش دندان برای بازسازی و ترمیم دندان آسیب دیده استفاده میکنند و این روکشها توسط پزشک به صورت ثابت سر جای خود قرار میگیرند و جویدن غذا به توسط آنها برای بیماران و پروتز دندانی استفاده شده مشکل وجود ندارد.
همچنین بیماران با رعایت یک سری از نکات در نگهداری از این روکشها میتوانند مدت زمان بیشتری از آنها بهره ببرند البته یک بخش از موضوع نگهداری توسط بیمار است و طرف دیگر نحوه کار شدن توسط پزشک بسیار تاثیر گذار است.
اسنپ آن اسمایل چیست؟ اسنپ آن اسمایل یک وسیله راحت و همچنین متحرکِ دندان پزشکی است که به سوراخ کردن، پر کردن و چسباندن نیازی ندارد.
صفحههای دندانی
دندان پزشک بیمارانی که تعدادی از دندانهای خود را در یک طرف فک از دست میدهند را عموما به استفاده از صفحههای دندانی یا دندانهای مصنوعی جزئی توصیه میکند که این صفحهها برای قرار گرفتن درون مشکلات تراز کردن بایت دندان را بسیار کاهش میدهند و برای آنکه پزشک بتواند این پروتز دندان را درون دهان قرار بدهد معمولا چند جلسه برای درمان نیاز دارد.
برای قرار دادن این پروتز درون دهان روش کار به این گونه است که ضمن ارزیابی بایت کنونی یک قالب برای ساختن و اندازه گیری صفحه دندانی تهیه میشود و پس از آماده شدن صفحه دندانی دندانپزشک آن را در جای مورد نظر قرار میدهد و پروتز دندان را به آن میچسباند. این صفحات تقریبا مانند دندانهای اصلی کار میکنند.
دندان مصنوعی
دندان مصنوعی همان پروتز دندان است که به صورت قالب درون دهان قرار میگیرد معمولا این دندانهای مصنوعی شامل دندانهای فک بالا و یا شامل دندانهای فک پایینی و در بسیاری از بیماران هم برای فک بالا و هم برای فک پایین ساخته میشوند که این دندانهای مصنوعی برای ساخته شدن نیاز است که از بایت بیمار یک قالب تهیه شود که از طریق استفاده از این قالب دندان مصنوعی ساخته میشود.
این قالب ها پس از ساخته شدن درون دهان بیمار قرار میگیرد. بیمارانی که از دندان مصنوعی استفاده میکنند باید روزانه آن را از دهان خود خارج کنند و آن را شست و شو دهند که اگر اولین باری است که از این پروتزهای دندانی استفاده میکنید دندان پزشک روش نگهداری و نظافت آن را قطعا به شما آموزش میدهد.
پروتز متکی بر ایمپلنت
پروتز متکی بر ایمپلنت میتواند شامل تمامی دندانها در فک بالا، تمامی دندانها در فک پایین و یا تمامی دندانها در فک بالا و پایین باشند به این صورت که دندان پزشک برای هر دندان از یک ایمپلنت استفاده نمیکند و این که تعداد کمتری از ایمپلنت استفاده میشود میتواند به دلایل مختلف مانند ارزان قیمتتر تمام شدن، گنجایش کم استخوان فک برای قرار گرفتن ایمپلنت به تعداد دندانها و… باشد.
معمولا در هر فک ۴ تا ۶ پایه ایمپلنت قرار میگیرید و پس از مشخص کردن جای دقیق ایمپلنتها پروتزهای دندانی بر آن اساس ساخته میشود و پس از ساخته شدن به ایمپلنت متصل میشوند.
پروتز دیجیتال دندان چیست و چه تفاوتی با روش های سنتی پروتز دندان دارد؟
چگونگی انجام پروتز ثابت
دندان پزشک برای ساخت پروتز دندان باید یک قالبگیری دندانی انجام دهد و آن را به لابراتوارهای تخصصی ساخت پروتزهای دندانی ارسال کند اما قبل از قالب گیری، فرد بیمار را برای قالب گیری آماده میکند و زمانی که قالبها به دست لابراتوار میرسد متخصصین دندان ساز ماکت دندان را با استفاده از گچهای دندانپزشکی و قالبی که دریافت کردند میریزند و پس از آنکه ماکت دندان آماده شد فریم فلزی را با بهره گیری از این ماکتها میسازند و برای اتصال لایههای سرامیکی به این فریمهای فلزی از حرارت بالا استفاده میکنند.
برای آنکه این پروتزهای دندانی بعد از قرار گرفتن درون دهان بیمار طبیعی تر و زیباتر قرار بگیرند در ساخت این پروتزهای دندانی باید توجه ویژهای به سایز سایر دندانها و رنگ آنها شود. بعد از آماده شدن این دندانهای مصنوعی به مطب دندانپزشک ارسال میشوند و دندانپزشک آن را درون دهان بیمار قرار میدهد.
اما روش آماده سازی و قالبگیری روکش یا بریج دندان هم درست مشابه روکشهای فلزی و سرامیک است اما مراحلی که برای ساخت در لابراتوار بر روی قالب ارسال شده صورت میگیرد با روکشهای فلزی و سرامیک متفاوت است زیرا برای انجام کار با استفاده از اسکنهای ۳ بعدی ماکتی که تهیه شده است را اسکن میکنند و به طراحی روکش دندان مشخص شده با استفاده از کامپیوترها میکنند.
برای مرحله بعد با استفاده از دستگاههای CAD CAM( کدکم) که مانند دستگاههای تراشکاری هستند بلوکهای زیر کونیوم را تبدیل به روکش دندان میکنند و پس از ساخته شدن روکش به مطب دندانپزشک فرستاده میشود و توسط دندان پزشک در قسمت مورد نظر قرار میگیرد.
مزایای استفاده از سرامیک زیرکونیوم نسبت به فلز و سرامیکی
با پیشرفت در حوضه ساخت بریجها و روکشها از سرامیک زیرکونیوم بیشتر از پروتز فلز و سرامیکی استفاده میشود زیرا سرامیک زیرکونیوم برای بافتهای دندانی حساسیتی ایجاد نمیکند چون مواد فلزی در ساخت آن وجود ندارد و همچنین پروتزهایی که با استفاده از این مواد ساخته میشوند میتوانند هماهنگی بسیار بالایی با رنگ دندانهای دیگر داشته باشد.
دیگر خصوصیت این مواد آن است که به دلیل خنثی بودن سرامیک زیرکونیوم حرارت و برق به سختی از آنها عبور میکند و به طبیعیتر نشان داده شدن دندانها بسیار کمک میکند و همچنین با استفاده از این مواد امکان ملتهب شدن، آلرژی و امکان تغییر رنگ در لثه را بسیار کاهش میدهد.
بیشتر بخوانید: روکش زیرکونیا جایگزینی برای روکشهای pfm
مراقبت از پروتز دندان
تفاوتی نمیکند کدامیک از انواع پروتز ثابت و متحرک را جهت درمان دندانپزشکی بهکار گرفتهاید. مراقبت از این پروتزها پس از اتمام پروسه، بسیار پراهمیت است. نگهداری و حفظ بهداشت دهان و دندان موجب افزایش طول عمر پروتزهای مورد نظر شده و کیفیت استفاده و کارکرد آنها را بالا میبرد.
در این بخش قصد داریم تعدادی از این مراقبتهای ضروری را برشمرده و به یادآوری آنها بپردازیم.
- لازم است تا چندین روز پس از ترمیم انجام شده، از مصرف غذاهای خشک و سفت پرهیز کنید. پروتزها غالباً شکننده هستند و حفظ استحکام آنها نیازمند مراقبت است.
- حفظ بهداشت با استفاده از مسواک و نخ دندان ضروری است. پس از هر وعده، پروتزها را تمیز کرده و کاملاً بشورید. ماندگاری غذا بر روی پروتز، از کیفیت این مواد میکاهد. علاوه بر این نیازی به استفاده از خمیردندان در هربار شستشو نبوده و باید از برسی بسیار نرم، مخصوص دندانهای مصنوعی استفاده کرد. لای دندانها را با کمک نخ دندان پاک کرده و از بهجا ماندن مواد غذایی جلوگیری کنید.
- پروتزها برای سالم ماندن نیاز به رطوبت داشته و لازم است داخل لیوانی آب با دمای محیط قرار بگیرند. در صورت عدم رسیدگی و رطوبت کافی، پروتز خشک شده و میزان شکنندگی آن بالا میرود.
درباره بهترین جنس ایمپلنت دندان در این مقاله از سایت دکتر نصیری مطالعه کنید.
مراقبت از پروتزهای متحرک
پروتزهای متحرک نیاز به مراقبتهای ویزه دارد که هر چه از آنها به صورت کامل مراقبت کنیم طول عمر بیشتری برای آنها تامین کردهایم. در ادامه مراقبتهای لازم از پروتز متحرک را نام میبریم:
- پروتزهای متحرک را باید به صورت روزانه دو مرتبه مسواک زد.
- خارج کردن دندان مصنوعی از درون دهان هنگام خواب مختص روزهای اول استفاده از آن است.
- برای مسواک زدن از مسواکهای مخصوص دندان مصنوعی استفاده کنید.
- علاوه بر تمیز کردن و مسواک زدن دندان مصنوعی رعایت بهداشت دهان و لثه نیز واجب است و باید با استفاده از مسواک نرم لثهها هم مسواک زده شوند.
- برای زمانهایی که دندان مصنوعی را از دهان بیرون میآورید و استفاده نمیکنید باید آن را تمام مدت درون آب نمک بگذارید.
- از محلول ضد عفونی کننده مخصوص برای تمیز کردن دندان مصنوعی استفاده کنید و سعی داشته باشید در هر هفته ۱ نوبت آن را ضدعفونی کنید.
برای جایگزین دندان از دست رفته چه روشهایی وجود دارد؟
هزینه پروتز دندان
اگر هزینه پروتز دندان و دیگر خدماتی که در حوزه درمانی دندان در مطبهای دندانپزشکی از بیماران دریافت میشود را بررسی کنیم متوجه میشوید که دو شاخصه اصلی دریافت این هزینهها به اولین چیزی که رابطه مستقیم دارد ابتدا به جنس موادی است که برای شما استفاده میشود و دومین شاخصه تعیین هزینه، دستمزد دندان پزشک است و اما عامل دیگری که شاید به این موضوع کمتر پرداخته شود هزینه ساخت پروتز دندان در لابراتوارهای مختلف است که زمانی که پزشک برای شما توضیح میدهد احتمالا این هزینه ساخت را در کنار ساخت پروتز دندان به شما بیان میکنند.
آنچه باید در مورد این که انواع پروتز دندانی ثابت و متحرک چیست بدانید این است که پروتزهای دندانی ثابت همانگونه که میتوان از نام آن متوجه شد دندانهای مصنوعی هستند که درون دهان به صورت ثابت قرار میگیرند و از سر جای خود جدا نمیشوند مگر توسط دندانپزشک که این پروتز ثابت به دو دسته تک واحدی و بریج دندان ختم میشود و اما یک نوع دیگر از پروتز دندان به نام ایمپلنت وجود دارد که بسیار هزینه بالایی را باید متحمل شوید اما به صورت ثابت درون دهان قرار میگیرد و درست مانند دندانهای طبیعی عمل میکنند.
ایمپلنتها خود به چند دسته تقسیم میشوند که شامل: ایمپلنت معمولی یا سنتی، ایمپلنت دیجیتال، ایمپلنت فوری و اوردنچر میشود که تفاوت انها در تکی بودن و یا چند پروتز درکنار هم بودن است یا در مدت زمان کاشت ایمپلنت است.
اما نوع دیگر پروتز دندان پروتز دندان متحرک است که در این نوع پروتز دندانی ثابت درون دهان قرار نمیگیرد و میتوان آن را از دهان خارج کرد و سپس سر جای خود قرار داد که روزانه باید برای حفظ نظافت این پروتزهای دندانی خارج شوند و اعمال نظافت بر روی آنها صورت بگیرد و باید بدانید که این پروتزهای متحرک به ۳ دسته تقسیم بندی میشوند: اول پروتزهای دندان پارسیل که با عنوان دندان مصنوعی تکهای شناخته میشود و دومین مدلی که برای پروتز متحرک نام برده میشود دندان پارسیل پروتز کروم کبالت اسن و سومین پروتز متحرکی که میتوان نام برد پروتز کامل دندان یا همان دست دندانهای معروف است که به صورت کامل برای هر فک ساخته میشود است.
برای آنکه بیمار بداند چه نوع پروتز دندانی برای او مناسب است باید به دندان پزشک مراجعه کند و تا دندانپزشک در جلسه مشاوره هر آنچه که در مورد درمان نیاز است را در اختیار قرار دهد و شما بنا بر هزینه آن بتوانید انتخاب کنید و از داشتن دندانهای زیبا لذت ببرید. برای کسب اطلاعات بیشتر این مقاله لاتین را مطالعه کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر، دریافت مشاوره و همچنین دریافت نوبت، با کلینیک دندانپزشکی دیجیتال دکتر نوشین نصیری تماس حاصل فرمایید.
قیمت پروتزهای دندانی چگونه است؟
هزینه انواع پروتز ثابت و متحرک دندان بسیار متغیر است و این قیمت به عوامل متعددی نظیر مهارت دندانپزشک، تجهیزات مورد استفاده، جنس پروتز به کار رفته و شرایط دندانی بیمار بستگی دارد. برای اطلاع از قیمت دقیق این درمان دندانپزشکی، کافی است با یک دندانپزشک متخصص مشورت کرده و ایشان بعد از انجام معاینات معمول، میزان هزینه را بیان میکنند.
مزایای استفاده از پروتز ثابت کدام است؟
پروتز ثابت نسبت به پروتز متحرک از مزایای بیشتری برخوردار است. پروتزهای ثابت استحکام و دوام بالاتری داشته و در حدود ۲۰ سال عمر میکنند. این نوع پروتزها به لثه مالیده نمیشوند، بنابراین به راحتی و مانند دندانهای اصلی میتوان آن را تمیز کرده و بهداشت را رعایت نمود.
چه عواملی در انتخاب پروتز دندان موثر است؟
انتخاب پروتزهای ثابت یا متحرک به عوامل مختلفی بستگی دارد. سابقه بیمار در دندانپزشکی و درمان صورت گرفته بر روی دندانهای او، اولین عامل در انتخاب بوده و همچنین وضعیت سلامتی بیمار، مشخصات شخصیتی او، وضعیت اقتصادی و در نهایت مهارت دندانپزشک در انتخاب نوع پروز تأثیر دارد.